Domowy kącik zabaw przedszkolaka- Jajeczne eksperymenty
Jajeczne eksperymenty
Wielkanoc to wspaniały czas, również na eksperymenty. Poza szaleństwem artystycznym i tworzeniem dzieł sztuki na skorupkach jajek, doświadczenia chemiczne i fizyczne ucieszą na pewno nasze maluchy.
1. GUMOWE JAJO
Czego potrzeba?
- jajko (surowe)
- ocet (ja dałam ryżowy, ale nie ma to znaczenia, a właściwie ma takie, że zwykły ocet jest dużo tańszy, ale akurat nie miałam)
- kubek
- talerzyk
Jajo wrzucamy do octu i zakrywamy talerzem. Ten kwaśny zapach jest konieczny – to aromat nauki i mocnych wrażeń, które nadejdą! Zostawiamy całość na jedną dobę (24h). W tym czasie ocet ścina białko, na skorupce widać bąbelki uciekającego powietrza. Po upływie jednego dnia, obieramy jajo ze skorupki i sprawdzamy co tam się wydarzyło. Po obraniu jajko wygląda jak ugotowane na twardo. Jest natomiast bardzo plastyczne. Jeśli dłużej posiedzi w occie, zaczyna się nawet odbijać. Dlaczego upuszczone jajko nie pęka przy uderzeniu o powierzchnię? Przyczyną jest jego zaskakująco wytrzymała i nieco rozciągliwa błona. Jej elastyczność pozwala jajku rozciągnąć się w momencie uderzenia o powierzchnię, dzięki czemu traci ono prędkość wolniej niż jajko w skorupce. Równoznaczne jest to ze zmniejszeniem siły działającej na jajko (druga zasada dynamiki Newtona).
2. JAJKO W BUTELCE
Czego potrzeba?
- jajko (najlepiej wymoczone w occie)
- butelka po Kubusiu lub słoiczek z otworem niewiele mniejszym od jajka
- zapałki lub kawałek świeczki i patyk szaszłykowy
Dużo zależy od butelki – gdy otwór jest za mały, doświadczenie może się nie udać. Można użyć jajko z poprzedniego eksperymentu lub ugotowanego na twardo. Zamiast zapałek najlepiej użyć wykrojonego kawałka podgrzewacza nadzianego na patyczek do szaszłyków – łatwiej włożyć go do butelki i nie zgasić. Po zapaleniu zapałek/świeczki i usytuowaniu jajka na szyjce tworzy się podciśnienie i wsiorbuje elegancko nasze jajko:) Palące się zapałki zużywają znajdujący się w środku butelki tlen i tworzą sadzę. Ciało stałe (sadza) zajmuje mniej miejsca niż gaz (tlen) więc ciśnienie wewnątrz butelki maleje. Na skutek tego, jajko wydaje się być wsysane do butelki choć w rzeczywistości to ciśnienie powietrza z zewnątrz wpycha je do środka.
Filmik z prezentacją à https://youtu.be/sbkjSMm4bmY
3. TĘCZOWE JAJO – do koszyczka
Czego potrzeba?
- jajko na twardo
- barwniki spożywcze
- wata/waciki
- gumowe rękawiczki
Ubieramy rękawiczki jednorazowe, aby nie pobrudzić palców u rąk. :) Rozpuszczanymi barwnikami nasączamy watę, następnie zawijamy w nią jajko. Zostawiamy na kilka minut i gotowe! Dużo lepszy efekt osiągamy na jajku z białą skorupką.
4. JAJKO NA MIĘKKO I NA TWARDO
Stare, proste, ale czemu by go sobie nie przypomnieć! Jajko na twardo kręci się szybciej. Wnętrze jajka ugotowanego na twardo jest stałe, a surowego płynne. Gdy wprawimy to drugie w ruch wirowy, a następnie je zatrzymamy, płynny środek będzie nadal się obracał i wprawi całe jajko w ruch gdy je puścimy. Inaczej jest w przypadku ugotowanego jajka. Jego środek stal się ciałem stałym i nie może poruszać się niezależnie od skorupki. W rezultacie, raz zatrzymane, pozostanie w bezruchu.
Link do filmikuà https://youtu.be/d-guSBi1nuI
5. ZGNIATANIE JAJEK
Czego potrzeba?
- Jedno dobrej jakości jajko na grupę (najlepsze są te pochodzące od kur z wolnego wybiegu)
- Folia spożywcza
Owiń każde jajko folią by uniknąć bałaganu w przypadku jego pęknięcia. Jeśli macie pierścionki na palcach, to należy je ściągnąć. Chwyć jajko jedną ręką i ściśnij je tak mocno jak tylko zdołasz. Nie powinieneś dotykać jajka paznokciami. Zgniecenie jajka w ten sposób powinno być praktycznie niemożliwe, a przynajmniej bardzo trudne, nawet przy użyciu dużej siły. Skorupka zbudowana jest z cienkiego i kruchego materiału – dlaczego zatem jajko nie pękło? Przyczyną jest jego kopułowaty kształt, który – podobnie jak w przypadku kopuł lub łuków w budynkach – sprawia, że siła wywierana na obiekt rozkładana jest równomiernie na całą jego powierzchnię. Dzięki temu nacisk wywierany na jedno miejsce zostaje zredukowany, a tym samym zmniejsza się szansa rozbicia jajka. Kształt ten sprawia także, że skorupka nie jest rozciągana lub rozpychana lecz jedynie ściskana i nie pęka dzięki twardemu materiałowi z jakiego się składa.
W istocie, kształt jaki przyjmuje jajko na swym bardziej spiczasto zakończonym końcu jest idealny pod kątem wytrzymałości na nacisk. Inżynierowie od dawna wiedzą, że kształt łuku zapewniający najkorzystniejszy rozkład wagi to krzywa łańcuchowa. Ten typ krzywej ma kształt podobny jak jajko na węższym końcu. To tłumaczy dlaczego potrafi ono znieść większą siłę nacisku jeśli tylko aplikowana jest ona nie na środek lecz na jego końce. Zaobserwujemy to w następnym eksperymencie.
6. CHODZENIE PO JAJKACH
Chodzenie po jajkach jest bardziej ryzykowne niż ich ściskanie lecz robi odpowiednio większe wrażenie.
Co potrzeba?
- Co najmniej dwie wytłaczanki (po 12 sztuk) dobrej jakości jajek
Upewnij się, że jajka nie są pęknięte. Umieść obie wytłaczanki na podłodze, jedną obok drugiej, tak by można było wygodnie na nich stanąć (jedną stopą na każdej). Jeśli posiadasz więcej niż dwie wytłaczanki, umieść je w rządku tak, by tworzyły ścieżkę. Ułożenie ich w pobliżu ściany pozwoli dziecku użyć jej do zachowania równowagi. Zdejmij buty.
Ostrożnie stań na wytłaczankach, każdą stopą na innej, dbając o to by równomiernie rozłożyć nacisk. Jeśli wytłaczanek jest więcej, delikatnie przejdź się po nic. Jajka ułożone są w wytłaczankach w pozycji pionowej. Osoba na nich stojąca wywiera nacisk nie na boki lecz na kopułowato zakończony koniec jajek, gdzie wytrzymałość na zgniecenie jest największa. Waga osoby rozłożona jest na wiele jajek, przez co nacisk na pojedynczą sztukę zmniejsza się.
Ta sama zasada rozkładu obciążenia sprawia, że możliwe jest położenie się na „łóżku” z jajek. Do tego eksperymentu potrzebne będą dwie kopy (120) jajek. Ciężar ciała rozłożony jest na dużej powierzchni, podobnie jak ma to miejsce w przypadku łóżka z gwoździ.
7. PŁYWAJĄCE JAJKO
Co potrzeba?
- 2 szklanki z wodą
- 2 tej samej wielkości surowe jajka
- woda
- sól
Gdy włożymy jajka do wody, to oczywiście toną. Dzieje się to z prostej przyczyny: jajko ma większą gęstość niż woda. Wystarczy wsypać sól do wody i zwiększyć jej gęstość tworząc solankę, a jajko będzie pływało.
8. POTRZĄSANIE JAJKIEM
Co potrzeba?
- 1 ugotowane na twardo jajko
- 1 surowe jajko
Potrząsanie jajkiem to też eksperyment wielkanocny? Tak. Dzięki temu możemy rozpoznać, czy jajko jest gotowane czy surowe. Gotowane “nie chlupocze”.
9. SZUKAMY ZARODKA
Co potrzeba?
- talerz/ miseczka
- surowe jajko
Jak z jajka powstaje kura? Bardzo ciekawie na ten temat opowiada Dr Marcin Lis z Katedry Hodowli Drobiu, Zwierząt Futerkowych i Zoohigieny Uniwersytetu Rolniczego na zajęciach Uniwersytetu Dzieci (link do filmu à https://www.youtube.com/watch?v=LsrRsxF0teE&t=2s ). Okazuje się, że kurczak powstaje z białej drobnej plamki na powierzchni żółtka.
Okazuje się, że kurczak powstaje z białej drobnej plamki na powierzchni żółtka.
Źródła:
https://panimonia.pl/2016/03/13/wielkanoc-eksperymenty-z-jajem/
https://www.scienceinschool.org/pl/content/jajeczne-eksperymenty-na-wielkanoc